Verminderde doorbloeding van het brein is een vroeg signaal van de ziekte van Alzheimer. Dus heeft de gedachte postgevat dat patiënten met Alzheimer beter geen bloeddrukverlagende middelen kunnen gebruiken. Die konden immers de bloeddruk in de hersenen alleen maar verder verminderen. Een wat verhoogde bloeddruk zou daarentegen juist zorgen voor een betere cerebrale doorbloeding.

Een Nijmeegse studie, die verscheen in vakblad Hypertension, rekent af met deze theorie. Onderzocht werd het effect van de bloeddrukverlager nilvadipine, een calciumantagonist, op 44 patiënten van gemiddeld 72,8 jaar met milde tot matige dementie en hoge bloeddruk. De helft kreeg een half jaar lang nilvadipine toegediend, de andere helft een placebo.

De behandeling verlaagde de systolische bloeddruk. Toepassing van een unieke MRI-techniek (voor en na behandeling) liet echter zien dat geen daling van de doorbloeding van het brein was opgetreden. In de hippocampus, betrokken bij geheugen en leren, bleek de doorbloeding zelfs met 20% toegenomen.

De onderzoekers komen ook met een mogelijke verklaring voor hun bevinding. Bij onderzoek op muizen is gebleken dat amyloïddepositie en amyloïdaccumulatie in de bloedvatwand wordt voorafgegaan door pathologie in de hippocampus. Een proces dat versterkt zou worden door hoge bloeddruk (namelijk door vasculaire herschikking en disfunctie van het endotheel), met als gevolg verminderde doorbloeding. De hypothese van de onderzoekers is nu dat bloeddrukverlaging dat proces mogelijk omkeert.

De conclusie: Alzheimerpatiënten verdragen bloeddrukverlaging goed en hoge bloeddruk zou bij hen dan ook niet onbehandeld mogen blijven. Sterker, het Nijmeegse onderzoek lijkt een belofte in te houden. Verbetering van de bloeddoorstroming in de hippocampus zou kunnen helpen de progressie van Alzheimer, met name in de vroege stadia van de ziekte, af te remmen. Toepassing van de gebruikte geavanceerde MRI-techniek in omvattender studies zou volgens de onderzoekers een geweldige volgende stap zijn in het onderzoek.

Daan L.K. de Jong et al, Effects of Nilvadipine on Cerebral Blood Flow in Patients With Alzheimer Disease. Hypertension. 2019;74:413-420. https://doi.org/10.1161/HYPERTENSIONAHA. 119.12892.