Huisartsen moeten als het even kan hun eigen palliatieve patiënten ook tijdens avond-, nacht- en weekenduren (ANW-uren) behandelen. Dat vinden zowel patiënten als huisartsen. Het NHG-Standpunt Palliatieve zorg raadt huisartsen daarom aan zelf tijdens de ANW-uren zoveel mogelijk bereikbaar en beschikbaar te zijn voor de eigen patiënten. Naast de persoonlijke continuïteit is ook de continuïteit in informatie belangrijk. Als de eigen huisarts niet persoonlijk beschikbaar is tijdens de ANW-uren, moeten de dienstdoende huisartsen van de huisartsenposten (HAP’en) wel goed geïnformeerd zijn over de patiënt.

Eerdere onderzoeken lieten zien dat 75 tot 86% van de Nederlandse huisartsen buiten kantoortijden persoonlijk beschikbaar is voor terminale zorg. Met het toenemen van het aantal vrouwelijke en parttime werkende huisartsen en huisartsen die niet in hun praktijkgebied wonen, bestaat de vrees dat de beschikbaarheid van de huisarts afneemt en de persoonlijke continuïteit van de zorg in het gedrang komt.

F.M. Plat en collega’s onderzochten in welke mate Nederlandse huisartsen bereikbaar en beschikbaar zijn voor het leveren van palliatieve zorg tijdens de ANW-uren en of er een relatie is met achtergrondkenmerken van de huisarts en de praktijk. Het gaat om een dwarsdoorsnedeonderzoek onder 1772 praktijkhoudende huisartsen, die zijn aangesloten bij tien huisartsendienstenstructuren verspreid over het hele land. Via een online vragenlijst hebben zij gegevens verzameld over de bereikbaarheid en beschikbaarheid, en achtergrondkenmerken van de huisartsen. Om te onderzoeken of deze achtergrondkenmerken verband hielden met de persoonlijke beschikbaarheid van huisartsen, voerden zij een multiple regressieanalyse uit. Zij hebben ook de attitude van huisartsen geëxploreerd tegenover het verlenen van palliatieve zorg tijdens ANW-uren. De vragenlijst bestond vooral uit gesloten vragen met vaste antwoordcategorieën (nooit/soms/regelmatig/vaak/altijd). De verzamelde gegevens werden geanalyseerd met SPSS versie 22.

Van de 1772 huisartsen stuurden er 524 (29,6%) een volledig ingevulde vragenlijst terug.

De belangrijkste uitkomsten op een rij:

• Twee derde van de huisartsen is persoonlijk bereikbaar en beschikbaar voor palliatieve zorg tijdens ANW-uren.
• Er zijn daarnaast verschillende tussenvormen: 33% van de huisartsen is beschikbaar om visite te rijden op verzoek van de huisartsenpost (HAP), 27% is alleen telefonisch bereikbaar voor consultatie door de HAP en 8% draagt de zorg over aan een collega uit dezelfde huisartsenpraktijk.
• Slechts een klein deel van de huisartsen (12%) draagt de palliatieve zorg volledig over aan de HAP.
• Mannelijke huisartsen, huisartsen die meer dagen per week werken en huisartsen uit praktijken op het platteland zijn vaker persoonlijk beschikbaar voor hun palliatieve patiënten.
• Bijna alle huisartsen beschouwen palliatieve zorg als een mooi onderdeel van hun vak en zijn ook van mening dat een grotere beschikbaarheid tijdens de ANW-uren de kwaliteit van zorg vergroot.

F.M. Plat et al., Beschikbaarheid voor palliatieve zorg tijdens ANW-uren. Huisarts Wet 2018;61:DOI:10.1007/s12445-018-0350-6.

Zie ook Holos 2;3: Palliatieve zorg in ANW-uren: problemen in kaart.